ขอบข่ายและสถานภาพของการศึกษาอาชญาวิทยา
นัทธี จิตสว่าง
1. บทนำ
อาชญาวิทยาเป็นสาขาวิชาที่เก่าแก่สาขาหนึ่ง โดยได้มีพัฒนาการสืบต่อกันมาเป็นเวลา เกือบสามศตวรรษ นับได้ตั้งแต่ในศตวรรษที่ 18 ที่สำนัก Classical ซึ่งเป็นกลุ่มนักปฏิรูปสังคม และกฎหมาย ได้เสนอแนวความคิดเกี่ยวกับ “สัญญาประชาคม” (Social Contract) และเสนอให้มีการ ปฏิรูประบบกฎหมายให้มีความเหมาะสม แน่นอน และรวดเร็วในการลงโทษ เพื่อเป็นการข่มขู่ และยับยั้งการกระทำผิด และเป็นการป้องกันอาชญากรรม จนกระทั่งต่อมาในศตวรรษที่ 19 ที่ความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ ได้เข้ามามีอิทธิพลเหนือหลักเหตุผล และปรัชญาตาม แนวความคิดสมัยเดิม ทำให้กลุ่มนักอาชญาวิทยาของสำนัก Positivism หันมาสนใจศึกษา ถึงตัวอาชญากร สาเหตุของอาชญากรรมและการแก้ไขผู้กระทำผิด มากกว่าที่จะศึกษาถึงกฎหมาย และการป้องกันอาชญากรรมแบบสำนัก Classical แนวความคิดของสำนักทางอาชญาวิทยาของ ทั้งสองสำนัก นับเป็นรากฐานสำคัญของอาชญาวิทยา ซึ่งได้สืบทอดติดต่อมาจนถึงปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม แม้จะมีรากฐานมาเป็นเวลานาน การศึกษาวิชาอาชญาวิทยาก็มิได้ เป็นปึกแผ่นและมีเอกลักษณ์เช่นสาขาวิชาอื่นๆ การศึกษาอาชญาวิทยาเป็นเพียงวิชาหนึ่งหรือเป็น กลุ่มวิชาย่อยๆ ที่ถูกจัดให้อยู่กระจัดกระจายในหลักสูตรการศึกษาของสาขาวิชาอื่นๆ หลายสาขา เช่น แพทย์ศาสตร์ นิติศาสตร์ สังคมวิทยา สังคมสงเคราะห์ และรัฐศาสตร์ ยิ่งไปกว่านั้น อาชญาวิทยายังถูกครอบงำในสหรัฐอเมริกา โดยวิชาสังคมวิทยา และในยุโรปโดยวิชานิติศาสตร์ จนทำให้ดูประหนึ่งว่าอาชญาวิทยาเป็นส่วนหนึ่งของสังคมวิทยาและนิติศาสตร์ ภาวการณ์ดังกล่าว จึงทำให้อาชญาวิทยาถูกขนานนามว่าเป็น “กษัตริย์ผู้ไร้แผ่นดิน” หรือ “เจ้าไม่มีศาล” (1)
การขาดเอกลักษณะและความเป็นปึกแผ่นของสาขาวิชาดังกล่าวนี้ ได้ดำเนินสืบเนื่อง ติดต่อกันมาจนกระทั่งในปลายทศวรรษ 1960 ที่อาชญาวิทยาได้เริ่มปลดแอกตัวเองออกจาก สาขาวิชาอื่น โดยได้แยกการเรียนการสอนเป็นอิสระในภาควิชาอาชญาวิทยาและ ภาควิชากระบวนการยุติธรรมซึ่งเป็นสาขาวิชาที่ใกล้เคียงกัน แนวทางการศึกษาอาชญาวิทยาก็ได้ เปลี่ยนแปลงมาเป็นแบบสหวิทยาการ (Interdisciplinary) ที่ได้รวบรวมเอาความรู้และแนวทาง การศึกษาจากศาสตร์สาขาต่างๆ มาอภิปรายปรากฏการณ์ทางอาชญากรรม ตลอดจนใช้เป็น แนวทางในการศึกษาถึงสาเหตุและการป้องกันควบคุมอาชญากรรม
ปัจจุบันการศึกษาอาชญาวิทยาได้เจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว มีการจัดตั้ง สถาบันการศึกษาด้านอาชญาวิทยาขึ้นเป็นเอกเทศ ไม่ขึ้นต่อสาขาวิชาอื่น และได้ดำเนินการสอน จนถึงในระดับปริญญาเอกทางด้านอาชญาวิทยาโดยเฉพาะ ดังนั้นเพื่อที่จะให้เห็นถึงขอบเขตและ แนวทางการศึกษาอาชญาวิทยาในปัจจุบันของประเทศต่างๆ อันจะเป็นประโยชน์ต่อการกำหนด แนวทางการศึกษาอาชญาวิทยาในประเทศไทย บทความเรื่องนี้จะได้พิจารณาถึงการศึกษา อาชญาวิทยาในแบบต่าง และพิจารณาถึงสถาบันการศึกษาอาชญาวิทยา ทั้งในยุโรปและใน สหรัฐอเมริกา และประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ โดยหวังว่าคงจะเป็นประโยชน์ต่อการกำหนด แนวทางและการพัฒนาการศึกษาอาชญาวิทยาในประเทศไทยในโอกาสต่อไป
2. แนวทางการศึกษาอาชญาวิทยาในสถาบันแบบต่าง ๆ
ปัจจุบันการศึกษาวิชาอาชญาวิทยา มีปรากฏอยู่กระจัดกระจายในคณะ หรือภาควิชา ต่างๆ มากมาย ทั้งนี้โดยอาชญาวิทยาหรือวิชาที่เกี่ยวข้องกับอาชญาวิทยา อาจจะเป็นวิชาเลือก หรือวิชาบังคับอยู่ในภาควิชาต่าง ๆ อย่างไรก็ตามการศึกษาอาชญาวิทยาในฐานะที่เป็น สาขาวิชาเอก หรือโครงการการศึกษาสาขาอาชญาวิทยา ซึ่งผู้ที่เขาศึกษาจะได้รับปริญญา เน้นหนักทางด้านอาชญาวิทยา หรือสาขาวิชาที่เกี่ยวข้อง เช่น กระบวนการยุติธรรมนั้น จะมีปรากฏอยู่ในสถาบันการศึกษาต่าง ๆ 5 รูปแบบด้วยกัน คือ
(1) การศึกษาอาชญาวิทยาในโรงเรียนตำรวจและโรงเรียนราชทัณฑ์
(2) การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์
(3) การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะสังคมวิทยา
(4) การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชากระบวนการยุติธรรม
(5) การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาอาชญาวิทยา
การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาหรือคณะต่าง ๆ เหล่านี้ จะมีแนวทางในการศึกษา (Approach) การวิเคราะห์ปัญหาต่างๆ เกี่ยวกับปัญหาอาชญากรรมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งอาจ แยกพิจารณาได้ดังนี้
(1) การศึกษาอาชญาวิทยาในโรงเรียนตำรวจ และโรงเรียนราชทัณฑ์
การศึกษาอาชญาวิทยาในโรงเรียนตำรวจ เป็นการศึกษาเพื่อเสริมสร้างความ เข้าใจเกี่ยวกับปัญหาอาชญากรรม เพื่อประโยชน์ในการปฏิบัติงานของตำรวจ ทั้งนี้โดยการศึกษา เกี่ยวกับปัญหาอาชญากรรม จะเป็นเพียงส่วนประกอบของการศึกษาวิชาชีพตำรวจ อาชญาวิทยา หรือวิชาที่เกี่ยวข้องกับอาชญาวิทยา จะมีปรากฏอยู่ในหลักสูตรการศึกษาไม่มากนัก เมื่อเทียบกับ วิชาที่เกี่ยวกับการปฏิบัติงานในลักษณะต่างๆ ของตำรวจเช่นการสืบสวนสอบสวน การพิสูจน์ หลักฐาน การบริหารงานตำรวจ ตำรวจกับชุมชน และการปฏิบัติงานสายตรวจ เป็นต้น ลักษณะ ของวิชาเหล่านี้ เป็นลักษณะของวิชาชีพ หรือเป็นวิชาที่เกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติงาน ดังนั้นแม้ว่าเรื่อง ของตำรวจเป็นส่วนหนึ่งของวิชาอาชญาวิทยา หรือกระบวนการยุติธรรม เป้าหมายและเนื้อหาของ วิชาในลักษณะดังกล่าวก็เป็นวิชาชีพ
การศึกษาวิชาการตำรวจในลักษณะเช่นนี้ นอกจากจะปรากฏอยู่ในโรงเรียนตำรวจ แล้วยังปรากฏอยู่ในภาควิชาการตำรวจของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ในสหรัฐและในยุโรปบางประเทศ ซึ่งเปิดสอนวิชาการตำรวจ (Police Sciences) สำหรับนักศึกษาทั่วไป โดยเมื่อนักศึกษาสำเร็จ การศึกษาแล้วสามารถไปสมัครเป็นตำรวจในรัฐต่าง ๆ ได้
การศึกษาในโรงเรียนราชทัณฑ์ หรือในภาควิชาการราชทัณฑ์ของมหาวิทยาลัย บางแห่งก็เช่นกัน มีลักษณะเป็นวิชาชีพและเน้นในเรื่องของวิธีการปฏิบัติงาน แต่จะมีวิชาบางวิชา ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาอาชญากรรม มาเสริมสร้างความรู้ทางอาชญาวิทยา หรือปัญหาอาชญากรรม โดยทั่วไปบ้าง และก็เช่นเดียวกับหลักสูตรการสอนในโรงเรียนตำรวจ แม้ว่าวิชาการราชทัณฑ์ จะเป็นส่วนหนึ่งของอาชญาวิทยา แต่การเรียนและการสอนที่มุ่งเน้นด้านวิชาชีพและวิธี การปฏิบัติงาน เช่น วิชาการควบคุมผู้ต้องขังมิให้หลบหนี วิชาการฝึกวิชาชีพผู้ต้องขัง และวิชาการเกษตรกรรมในเรือนจำ เป็นต้น
(2) การศึกษาอาชญาวิทยาในโรงเรียนกฎหมาย
การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์ หรือโรงเรียนกฎหมาย (Law School) อาจพิจารณาแยกออกได้เป็น 2 แบบ
แบบที่หนึ่ง เป็นการศึกษาอาชญาวิทยาอย่างเป็นเอกเทศ จากวิชากฎหมายแต่ อาศัยหรือรวมอยู่ในคณะนิติศาสตร์ หรือของโรงเรียนกฎหมาย กล่าวคือ มีภาควิชาอาชญาวิทยาเป็นสาขาเอกเทศในโรงเรียนกฎหมาย โดยหลักสูตรการสอนหรือแนวทางการสอนเป็นอิสระจาก วิชากฎหมาย
แบบที่สอง เป็นการศึกษาอาชญาวิทยา เป็นวิชาเอกในคณะนิติศาสตร์ ทั้งนี้ โดยอาศัยแนวทางการวิเคราะห์ในทางกฎหมาย การศึกษาในลักษณะนี้จะพบในโรงเรียนกฎหมาย หรือในคณะนิติศาสตร์ของมหาวิทยาลัย ที่มีการสอนอาชญาวิทยาหรือกระบวน การยุติธรรมเป็น วิชาเอก (Major) ให้เลือกในบรรดาวิชาเอกทางกฎหมายหลายสาขา เช่น กฎหมายระหว่างประเทศ กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ และกฎหมายภาษีอากร เป็นต้น
การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์หรือในโรงเรียนกฎหมาย ในแบบที่หนึ่ง นั้นมีปรากฏอยู่ในประเทศต่างๆ ในยุโรป ออสเตรเลีย และประเทศที่ได้รับอิทธิพลจากการ ปกครองของประเทศในยุโรป ทั้งนี้โดยการศึกษาอาชญาวิทยาในประเทศเหล่านี้ ถือว่าเป็นส่วน หนึ่งของวิชานิติศาสตร์ และมักจะดำเนินการศึกษาอยู่ในคณะนิติศาสตร์ ซึ่งตรงกันข้ามกับในสหรัฐฯ ที่อาชญาวิทยาในสมัยก่อนหน้าปัจจุบันได้ดำเนินการสอน และได้รับอิทธิพลจาก คณะสังคมวิทยา
อิทธิพลของวิชานิติศาสตร์ต่ออาชญาวิทยาในยุโรป มีอยู่เป็นเวลานานนับ ศตวรรษอย่างไรก็ตามในระยะ 15 ปีที่ผ่านมา อาชญาวิทยาในยุโรปและในออสเตรเลียก็ได้เริ่ม แยกตัวเป็นอิสระในด้านแนวทางการวิเคราะห์ปัญหาจากวิชานิติศาสตร์ แต่โดยเหตุที่มี ความสัมพันธ์กันมานานจึงยังคงอาศัยในคณะนิติศาสตร์ต่อไป แต่ในเรื่องเนื้อหาได้แยกออกเป็น อิสระแล้ว
การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์หรือในโรงเรียนกฎหมาย ในแบบที่สอง เป็นการศึกษาแบบที่ปรากฏอยู่ในสหรัฐ ทั้งนี้เพราะในสหรัฐอาชญาวิทยามีความสัมพันธ์กับสังคม วิทยาอย่างแนบแน่น มาเป็นเวลาร่วม 50 ปี จนอาจกล่าวได้ว่า อาชญาวิทยาเป็นส่วนหนึ่งของ วิชาสังคมวิทยา ดังนั้นการศึกษาวิชาอาชญาวิทยาในช่วงปี 1920-1970 จึงมีอยู่ส่วนใหญ่ ในภาควิชาหรือคณะสังคมวิทยาเท่านั้น การศึกษาวิชาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์หรือใน โรงเรียนกฎหมายจึงไม่เป็นที่นิยม แม้ว่าการทบทวนกันหลายครั้งว่า ควรจะมีการสอน อาชญาวิทยาในโรงเรียนกฎหมายหรือไม่ มาตั้งแต่ปี 19202 แต่ก็สู้อิทธิพลของสังคมวิทยาไม่ได้ อย่างไรก็ตามในระยะหลังๆ คณะนิติศาสตร์และโรงเรียนกฎหมายหลายแห่งในสหรัฐได้เปิด หลักสูตรการสอนอาชญาวิทยาขึ้น โดยใช้แนวทางในการวิเคราะห์แบบนิติศาสตร์
หลักสูตรการศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์และโรงเรียนกฎหมายของสหรัฐ จึงเป็นการศึกษาที่เน้นในเรื่องของกฎหมายอาญาและกระบวนการทางอาญาวิธีพิจารณาความ ทางอาญา พยานหลักฐาน และจะมีวิชาเสริมทางด้านอาชญาวิทยา เช่น การปฏิบัติต่อผู้กระทำผิด การป้องกันอาชญากรรม ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับอาชญาวิทยาและทัณฑวิทยา และวิชากระบวนการยุติธรรม เป็นต้น หลักสูตรดังกล่าวนี้จะเห็นได้ว่า เน้นหนักในเรื่องกฎหมาย โดยผู้ศึกษาในหลักสูตรเช่นนี้จะต้องศึกษาวิชาพื้นฐานทางด้านกฎหมายเสียก่อนจากนั้นจึงเลือก ศึกษาวิชาเอกในด้านอาชญาวิทยาและกระบวนการยุติธรรม นอกจากนี้หากพิจารณาในด้านเนื้อหา ของหลักสูตรและวิธีการวิเคราะห์ปัญหา ตลอดจนแนวทางในการศึกษา(Approach)แล้วจะเห็นว่า แตกต่างจากวิธีการของสังคมวิทยา และการวิเคราะห์ปัญหาอาชญากรรมแบบสหวิทยาการอย่างที่ ปรากฏอยู่ในภาควิชาอาชญาวิทยาที่เป็นสถาบันอิสระในเวลานี้ ทั้งนี้เนื่องจากการศึกษา อาชญาวิทยาในโรงเรียนกฎหมาย จะเน้นในเรื่องของหลักความยุติธรรม ปรัชญากฎหมาย การบังคับใช้กฎหมาย หรือความชอบธรรมตามกฎหมายมากกว่าที่จะมาศึกษาถึง พฤติกรรมเบี่ยงเบนความไม่เป็นระเบียบของสังคม ความก้าวร้าวของบุคคล จนกระทั่งถึง การศึกษาถึงสมองและหน้าที่ของสมองในการกำหนดพฤติกรรมของมนุษย์
การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะนิติศาสตร์หรือในโรงเรียนกฎหมายดังกล่าวนี้ใน สหรัฐอเมริกามีการสอนอยู่หลายแห่ง เช่น โรงเรียนกฎหมายของ New York University และ ของ Rutgers University โดยผู้ที่สำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาทางด้านกฎหมาย เน้นทางด้าน อาชญาวิทยาหรือกระบวนการยุติธรรมหรือกระบวนการทางอาญา เป็นต้น
(3) การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาสังคมวิทยา
การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาสังคมวิทยานั้น ได้มีการสอนสืบเนื่องกันมา เป็นเวลานานโดยเฉพาะอย่างยิ่งในสหรัฐ ซึ่งสังคมวิทยาได้ครอบงำการศึกษาอาชญาวิทยา มาเกือบ 50 ปี ก่อนที่อาชญาวิทยาจะปลดแอกตัวเองออกจากสังคมวิทยาเช่นในปัจจุบัน
แม้ว่าอาชญาวิทยาจะไม่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของสังคมวิทยาอีกต่อไป แต่การศึกษา อาชญาวิทยาตามแนวทางการศึกษาแบบสังคมวิทยา (Sociological Approach) ยังคงมีอยู่ใน ภาควิชาสังคมวิทยาหลายแห่ง ทั้งนี้โดยภาควิชาสังคมวิทยา จะกำหนดให้มีหลักสูตร ด้านอาชญาวิทยา และพฤติกรรมเบี่ยงเบนเป็นวิชาเอกสาขาหนึ่งในบรรดาสาขาวิชาเอกที่สังคมวิทยามีอยู่หลายสาขา เช่น ประชากรศาสตร์ ทฤษฎีสังคมวิทยา สถาบันทางสังคมหรือ จิตวิทยาสังคม เป็นต้น
ในภาควิชาสังคมวิทยาที่มีอาชญาวิทยาเป็นสาขาวิชาเอกดังกล่าว การศึกษา อาชญาวิทยาจะเน้นในเรื่องของการศึกษาปัญหาอาชญากรรม ในฐานะที่เป็น “ปัญหาสังคม” อย่างหนึ่ง ทั้งนี้หลักสูตรการศึกษาจะเน้นไปในด้านการวิเคราะห์ปัญหา โดยอาศัยแนวทาง ด้านสังคมวิทยา โดยมีวิชาต่างๆ เกี่ยวกับพฤติกรรมทางอาชญากร ทฤษฎีอาชญาวิทยาทางด้าน สังคมวิทยา การกระทำผิดของเด็กและเยาวชน ปัญหาสังคม พฤติกรรมเบี่ยงเบน สังคมวิทยาของ การปฏิบัติต่อผู้กระทำผิด และหากจะมีส่วนของกฎหมายอยู่บ้าง ก็มิได้เป็นการศึกษากฎหมาย อย่างที่นักนิติศาสตร์ศึกษากัน แต่เป็นการศึกษาเกี่ยวกับสังคมวิทยากฎหมาย (Sociology of Law)และการควบคุมทางสังคม (Social Control) ซึ่งมองในแง่ที่ว่า ทำไมกฎหมายจึงออกมาใช้บังคับ และใช้กับใคร ยุติธรรมแค่ไหนมากกว่าที่จะพิจารณาถึงว่า วิธีการใช้กฎหมายเป็นอย่างไร
การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาในลักษณะเช่นนี้ มีอยู่ในภาควิชาสังคมวิทยา หลายแห่งในสหรัฐอเมริกา เช่น ในภาควิชาสังคมวิทยาของ University of Chicago เป็นต้น ทั้งนี้ ผู้สำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาทางด้านสังคมวิทยา วิชาเอกอาชญาวิทยา
(4) การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะหรือภาควิชากระบวนการยุติธรรม
การครอบงำ ของวิชานิติศาสตร์ต่ออาชญาวิทยา ที่มีปรากฏอยู่ในยุโรป และการครอบงำของวิชาสังคมวิทยา ที่มีต่ออาชญาวิทยาที่ปรากฏอยู่ในสหรัฐ ได้สิ้นสุดลง ในช่วงระยะ 20 ปีที่ผ่านมา โดยอาชญาวิทยาได้แยกตัวเป็นอิสระจากวิชานิติศาสตร์ และ สังคมวิทยา ทั้งนี้โดยในยุโรปได้มีการจัดตั้งสถาบันการศึกษาอาชญาวิทยาขึ้น เป็นอิสระแยกออก จากคณะนิติศาสตร์ หรือแม้ว่าหลายแห่งยังจะคงอยู่ในคณะนิติศาสตร์ แต่การดำเนินงาน และ หลักสูตรได้แยกเป็นอิสระจากวิชานิติศาสตร์ ในขณะเดียวกันในสหรัฐในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยหลายแห่งได้พัฒนาหลักสูตรการศึกษาปัญหาอาชญากรรม โดยตั้งเป็นภาควิชา กระบวนการยุติธรรมและอาชญาวิทยาขึ้นหลายแห่ง รวมทั้งสิ้นกว่า 1,000 ในมหาวิทยาลัย และวิทยาลัยต่างๆ
ในปัจจุบันการศึกษาเกี่ยวกับปัญหาอาชญากรรมในสถาบันเอกเทศไม่ได้เป็นส่วนหนึ่ง ของคณะหรือภาควิชาใดนั้น จึงมีปรากฏอยู่ในคณะหรือภาควิชากระบวนการยุติธรรมและในคณะ หรือภาควิชาอาชญาวิทยา
โดยทั่วไปแล้วการศึกษาปัญหาอาชญากรรมในภาควิชาทั้งสองนี้ มีลักษณะคล้ายคลึง กันเป็นอย่างมาก3 แต่ความแตกต่างมีอยู่ตรงที่ว่า การศึกษาในภาควิชาอาชญาวิทยาจะเน้นหนักไปในเรื่องของทฤษฎีอาชญาวิทยา ส่วนภาควิชากระบวนการยุติธรรม เน้นการปฏิบัติในขณะที่ การศึกษาในภาควิชาอาชญาวิทยา เป็นความพยายามในการหาคำตอบเกี่ยวกับปัญหาที่ว่า อาชญากรรมมีขอบเขตแค่ไหน เป็นปัญหาอย่างไร และทำไมอาชญากรรมจึงเกิดขึ้น การศึกษาใน ภาควิชากระบวนการยุติธรรม จะพยายามหาคำตอบเกี่ยวกับว่า ทำอย่างไรจึงจะควบคุม อาชญากรรมได้ และทำอย่างไรจึงจะทำให้การทำงานของกระบวนการยุติธรรม จะพยายาม หาคำตอบเกี่ยวกับว่า ทำอย่างไรจึงจะควบคุมอาชญากรรมได้ และทำอย่างไรจึงจะทำให้ การทำงานของกระบวนการยุติธรรมเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตามความเกี่ยวพัน ของการศึกษาในภาควิชาทั้งสองยังคงมีอยู่ ทั้งนี้เพราะการที่มุ่งศึกษาสาเหตุของอาชญากรรม ก็เพื่อประโยชน์ของการควบคุมหรือป้องกันอาชญากรรมได้ถูกต้อง ในขณะเดียวกันการจะศึกษา ถึงวิธีควบคุมป้องกันอาชญากรรม ก็จำเป็นที่ต้องมีพื้นฐานความรู้เกี่ยวกับสาเหตุของ อาชญากรรมด้วย
การศึกษาในคณะหรือภาควิชากระบวนการยุติธรรมนั้น จะเป็นการศึกษาถึง การปฏิบัติงานและการบริหารงานของหน่วยงาน ในกระบวนการยุติธรรมต่าง ๆ เช่น การบริหารงานตำรวจ การบริหารงานราชทัณฑ์ การบริหารงานอัยการและศาล การพิจารณาคดี และการตัดสินลงโทษของศาล และการปฏิบัติต่อผู้กระทำ ผิด โดยอาจจะมีวิชาย่อย ๆ เกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้เพิ่มเติมอีก เช่น วิชาตำรวจกับชุมชน การสืบสวนสอบสวน การบริหารงาน สายตรวจ การปฏิบัติต่อผู้กระทำผิดโดยไม่ใช้เรือนจำ การคุมประพฤติ การพักการลงโทษ การประเมินผลการปฏิบัติงานของหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรม และการวางแผนและ กำหนดนโยบายทางอาญา เป็นต้น
สำหรับวิชาที่เกี่ยวกับทฤษฎีทางด้านอาชญาวิทยาก็อาจจะมีสอดแทรกอยู่ในลักษณะ ของวิชาทฤษฏีทางอาชญาวิทยา และพฤติกรรมและประเภทของอาชญากรรม นอกจากนี้ สิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับการศึกษาในสหรัฐ ก็คือวิชาเกี่ยวกับการวิจัย ซึ่งในระดับปริญญาโทและ เอกนั้น จะครอบคลุมประมาณ 30-40 % ของหลักสูตร4
ในปัจจุบันมหาวิทยาลัยที่มีการสอนในด้านกระบวนการยุติธรรม ที่มีชื่อเสียง ส่วนใหญ่อยู่ในสหรัฐ เช่น State University of New York at Albany, Michigan State University, Sam Houston State University และ John Jay College เป็นต้น
(5) การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะหรือภาควิชาอาชญาวิทยา
การศึกษาในคณะหรือภาควิชาอาชญาวิทยาจะเป็นการเน้นในเรื่องของทฤษฎี อาชญาวิทยา สภาพปัญหาและขอบเขตของอาชญากรรมโดยทั่วไป ตลอดจนการวิจัยในทาง อาชญาวิทยา ซึ่งถ้าหากจะพิจารณาแยกเป็นเปอร์เซ็นแล้ว การศึกษาในเรื่องทฤษฎีอาชญาวิทยา จะมีประมาณ 30% ของเนื้อหาวิชาที่นักศึกษาจะต้องให้ความสนใจ ส่วนอีก 30% จะเป็นเรื่อง ของระเบียบวิธีการวิจัย 20% จะเป็นเรื่องของสภาพปัญหาอาชญากรรม โดยทั่วไปและที่เหลืออีก 20% จะเป็นเรื่องของการปฏิบัติงานในหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรม
การศึกษาในคณะหรือภาควิชาอาชญาวิทยา เป็นการศึกษาแบบสหวิทยาการ (Interdisciplinary) ซึ่งแตกต่างไปจากการศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาสังคมวิทยาและในโรงเรียน กฎหมาย ในขณะที่การศึกษาอาชญาวิทยาในภาควิชาสังคมวิทยา เป็นการศึกษาที่ใช้วิธีการศึกษา และการวิเคราะห์แบบสังคมวิทยา และในขณะที่การศึกษาอาชญาวิทยาในโรงเรียนกฎหมาย เป็น การศึกษาที่ใช้วิธีการศึกษา และการวิเคราะห์ทางด้านกฎหมาย การศึกษาอาชญาวิทยาในคณะหรือ ภาควิชาอาชญาวิทยา เป็นการศึกษาที่ใช้ความรู้ และแนวทางการศึกษาจากสาขาวิชาต่างๆ มาใช้ ในการศึกษาปัญหาอาชญากรรมในแง่ต่าง ๆ กล่าวคือในการศึกษาถึงทฤษฎีอาชญาวิทยา นักศึกษา จะต้องศึกษาถึงทฤษฎีและการวิเคราะห์ทางด้านสังคมวิทยาต่างๆ ตั้งแต่สมัยของ Durkheim และ ของ Merton ของพวก Symbolic Interaction รวมตลอดถึง Political Sociology ในขณะเดียวกัน ก็จะต้องศึกษาถึงทฤษฎีด้านชีวภาพและจิตวิทยา โดยศึกษาถึงพฤติกรรมของบุคคล ทั้งในระดับ สังคมและลึกลงไปถึงระบบการทำงานของสมอง และพันธุกรรมของมนุษย์อีกด้วย นอกจากนี้ นักศึกษายังจะต้องศึกษาถึงการนำวิธีการวิเคราะห์แบบเศรษฐศาสตร์มาวิเคราะห์ปัญหา อาชญากรรมการใช้ความรู้ทางคอมพิวเตอร์ในการสร้างแผนที่อาชญากรรม การมองปัญหา อาชญากรรมในแง่ของกฎหมาย และการใช้ทฤษฎีการบริหารงานของรัฐประศาสนศาสตร์มาใช้ใน การบริหารงานในกระบวนการยุติธรรม
ปัจจุบันการศึกษาอาชญาวิทยาในคณะหรือภาควิชาอาชญาวิทยาในสหรัฐนั้นมีอยู่ ที่ Florida State University, University of Maryland และอีกหลายมหาวิทยาลัย ทั้งนี้ผู้สำเร็จ การศึกษาจะได้รับปริญญาทางด้านอาชญาวิทยาโดยตรง
….. อ่านต่อได้ที่: https://www.gotoknow.org/posts/414442